هیپرتیروئیدی یا تیروتوکسیکوز
بیماری هیپرتیروئیدی یا پرکاری تیروئید شرایطی است که در آن غده تیروئید بیش از نیاز بدن، هورمون‌های تیروئید را تولید می‌کند. تیروئید یک غده کوچک اما حیاتی در جلوی گردن است. . غده تیروئيد دو هورمون اصلی به نام تیروکسین یا T4 و تیری یدوتیرونین یا T3 دارد که ترشح بیش از حد این دو هورمون، سرعت متابولیسم را افزایش داده و منجر به ایجاد علائم و نشانه‌های تیروتوکسیکوز می‌گردد. به عبارتی دیگر تیروتوکسیکوز اصطلاحی برای اثرات بالینی، ناشی از افزایش بیش از حد هورمون‌های تیروئید در بدن است. هورمون‌های تیروئید بر روی بسیاری از عملکردهای بدن نظارت داشته و نقش کلیدی در کنترل آن‌ها دارند به گونه‌ای که حتی بر نحوه ضربان قلب نیز تاثیر می‌گذارند.
علل هیپرتیروئیدی یا تیروتوکسیکوز
ابتلا به پرکاری تیروئید یا بیماری هیپرتیروئیدی علل مختلفی دارد. از علل شایع هیپرتیروئیدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیماری گریوز: شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است. بیماری گریوز یک بیماری خود ایمنی است، یعنی سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله کرده و باعث تولید بیش از هورمون تیروئید می‌شود.
ندول‌ها و گره‌های بیش‌فعال تیروئید: گره‌های تیروئید، توده‌هایی در تیروئید هستند. گره‌ها شایع و معمولاً غیرسرطانی و خوش‌خیم می‌باشند. با این حال یک یا چند گره ممکن است، بیش از حد فعال شوند و هورمون زیادی تولید کنند. این شرایط در افراد مسن شایع‌تر است.
تیروئیدیت: تیروئیدیت اصطلاحی برای التهاب تیروئید است که منجر به افزایش ترشح هورمون‌های تیروئید می‌گردد. پرکاری تیروئید ممکن است تا ۳ ماه ادامه داشته باشد و پس از آن تیروئید کم‌کار می‌شود. کم کاری تیروئید نیز معمولاً ۱۲ تا ۱۸ ماه طول می‌کشد. در برخی از موارد دائمی می‌شود. انواع تیروئیدیت که منجر به پرکاری و سپس کم کاری تیروئید می‌گردند عبارتند از:
- تیروئیدیت تحت حاد
- تیروئیدیت پس از زایمان
- تیروئیدیت خاموش
مصرف بیش از حد ید: تیروئید برای تولید هورمون از ید استفاده می‌کند. میزان ید مصرفی بر میزان هورمون‌های تیروئید تاثیر می‌گذارد. در برخی از افراد، مصرف مقادیر زیاد ید می‌تواند موجب تولید بیش از حد هورمون تیروئید شود. برخی از داروها و مکمل‌های حاوی جلبک دریایی، حاوی مقادیر زیادی از ید هستند.
مصرف بیش از اندازه‌ی هورمون تیروئید: برخی از افرادی که داروی جایگزین هورمون تیروئید مانند لووتیروکسین را برای کنترل کم کاری تیروئید مصرف می‌کنند، ممکن است در مصرف آن زیاده‌روی نمایند. بنابراین باید حداقل سالی یک بار به پزشک مراجعه کنید، تا سطح هورمون تیروئید بررسی شود. اگر سطح هورمون تیروئید افزایش پیدا کرده باشد، لازم است تحت نظر متخصص، دوز مصرفی دارو تنظیم گردد.
علائم و نشانه‌های هیپروتیروئیدی یا تیروتوکسیکوز
غالباً نشانه‌های بالینی پرکاری تیروئید با علائم سایر بیماری‌ها شباهت و هم‌پوشانی زیادی دارد که می‌تواند، تشخیص دقیق و نهایی را برای پزشک دشوار کند. در عین حال پرکاری تیروئید با طیف گسترده‌ای از علائم همراه است که عبارتند از:
- کاهش وزن ناخواسته و بدون دلیل در صورت عدم تغییر در اشتها و مقدار کالری دریافتی
- افزایش سرعت در تعداد ضربان قلب، معمولاً بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه (تاکی کاردی)
- ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
- تپش قلب
- افزایش اشتها
- عصبی بودن اضطراب و تحریک‌پذیری
- لرزش انگشتان و دست
- افزایش تعریق
- تغییر در الگوی قاعدگی
- افزایش حساسیت به گرما
- تغییر در گوارش و افزایش حرکات روده
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- خستگی ضعف عضلانی
- اختلال در خواب
- نازک شدن پوست
- موهای ظریف و شکننده
در بیماران جوان‌تر، علائم فعال‌سازی سمپاتیک یعنی اضطراب، بیش‌فعالی و لزرش به‌وجود می‌آید. بیماران مسن علائم قلبی-عروقی، نظیر تنگی نفس و بی‌نظمی در ضربان قلب را نشان می‌دهند.
عوارض بیماری هیپرتیروئیدی
در صورت عدم درمان پرکاری تیروئید، مشکلات جدی به وجود می‌آید که عبارتند از:
- مشکلات قلبی
- استخوان‌های شکننده
- مشکلات چشمی
- پوست قرمز و متورم
- طوفان تیروتوکسیک
برای آشنایی با بیماری گریوز و ارتباط آن با پرکاری تیروئید روی لینک آن کلیک کنید.
برای کسب اطلاعات در رابطه با خدمات ارائه شده در مطب دکتر احمد فنایی، روی لینک آن کلیک کنید. همچنین می‌توانید برای مشاوره با بهترین جراح تیروئيد ما در تماس باشید
