ندول‌های تیروئید
ندول‌های تیروئید توده‌های جامد یا پر از مایعات هستند که در غده تیروئید به وجود می‌آیند. غالباً، ندول‌های تیروئید از لحاظ پزشکی، خطرآفرین و جدی نیستند و علائمی ندارند. درصد کمی از ندول‌های تیروئید، تبدیل به سرطان می‌شوند. فقط ۴ تا ۷ درصد از ندول‌های تیروئید به راحتی قابل مشاهده و لمس هستند، در حالی‌که اکثر ندول‌های تیروئيد در بافت عمیق غده تیروئید تشکیل می‌شوند و تشخیص و پیدا کردن آن‌ها دشوار است. ندول های تیروئید را با توجه به اینکه باعث افزایش یا کاهش تولید هورمون‌های تیروئید شوند به دو دسته گرم و سرد طبقه‌بندی می‌کنند.
علائم ندول‌های تیروئید
اکثر ندول‌های تیروئید بدون علامت هستند، اما ممکن است، برخی از آن‌ها به دلیل رشد بیش از حد و محل قرارگیری، روی ساختارهای دیگر گردن فشار آورده و علائمی از قبیل موارد زیر ایجاد کنند:
- صدایی خشن
- احساس تحریک و غلغلک در گلو
- اختلال در تنفس
- اختلال در بلعیدن
- احساس خفگی
- تورم غدد لنفاوی
- به ندرت احساس درد و ناراحتی در گوش و فک
لازم به توضیح است که اگر ندول‌های تیروئید منجر به تولید بیش از حد هورمون‌های تیروئید (ندول‌های گرم) گردند، علائم پرکاری تیروئید را به وجود می‌آورند. این علائم عبارتند از:
- افزایش ضربان قلب
- کاهش وزن
- ضعف عضلانی
- اختلال در خواب
- تحریک پذیری و عصبانیت
- احساس ضعف و خستگی مداوم
- حساسیت به گرما
ندول‌های تیروئیدی که با سطح پایین هورمون تیروئید یا کم‌کاری تیروئید (ندول سرد) همراه باشند، علائم کم‌کاری تیروئید را ایجاد می‌کنند که عبارتند از:
- افزایش وزن
- یبوست
- حساسیت به سرما
- خشکی پوست و مو
- ناخن‌های شکننده
- اختلال در قاعدگی
- افسردگی
- ورم عمومی (تورم)
علل تشکیل ندول‌های تیروئید
برخی از بیماری‌ها در تشکیل و ایجاد ندول‌های تیروئید نقش مهمی دارند از جمله:
رشد غیرطبیعی بافت تیروئید: به رشد بیش از حد بافت تیروئید، آدنوم تیروئید نیز می‌‌گویند. هنوز علت آندوم تیروئید مشخص نشده است، اما این رشد غیرطبیعی خوش خیم بوده و سرطانی نیست. برخی از آندوم‌های تیروئید، منجر به پرکاری تیروئید می‌گردند.
کیست تیروئید: کیست‌های تیروئید،کیسه‌های حاوی مایعات و خون هستند. کیست‌های تیروئید نیز همانند آندوم تیروئید، غیر سرطانی هستند.
التهاب مزمن تیروئید: بیماری هاشیموتو که یک نوع اختلال خود ایمن تیروئید است، می‌تواند منجر به التهاب و ایجاد ندول‌های بزرگ در تیروئید گردد. این اختلال، غالباً با کم‌کاری تیروئید همراه است.
گواتر مولتی مدولار: اصطلاح گواتر برای توصیف هر نوع بزرگ شدن غده تیروئید که می‌تواند ناشی از کمبود ید یا سایر اختلالات تیروئید باشد، به کار می‌رود. گواتر مولتی مدولار، حاوی چندین ندول مجزا در گواتر است که علت مشخصی نیز ندارد.
سرطان تیروئید: احتمال سرطانی بودن ندول تیروئید بسیار اندک است. با این حال ندولی که بزرگ، دردناک و سفت است، بسیار نگران‌کننده می‌شود. برخی از عوامل وجود دارند که خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش می‌دهند، این عوامل عبارتند از:
- سابقه خانوادگی ابتلا به اختلالات تیروئید
- سابقه ابتلا به سایر سرطان‌های غدد درون‌ریز
- سابقه قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس و پرتو درمانی
کمبود ید: کمبود ید در رژیم غذایی نیز یکی از علل ایجاد ندول‌های تیروئید است.
روش‌های تشخیص ندول‌های تیروئید
از آنجایی که اکثر ندول‌های تیروئید، بدون علامت و غیر قابل مشاهده هستند، فرد متوجه بیماری خود نمی‌شود. در صورتی‌که گمان کردید، ندول تیروئید دارید، باید در اسرع وقت به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید. پزشک مربوطه، معاینات بالینی را انجام داده و از بیمار در خصوص تاریخچه پزشکی، از قبیل سابقه پرتودرمانی، سابقه خانوادگی ابتلا به ندول‌های تیروئید و سایر اختلالات تیروئید سوالاتی می‌پرسد. سپس، جهت تشخیص نهایی، آزمایشات زیر را تجویز می‌کند:
- سونوگرافی تیروئید، جهت بررسی ساختار ندول و گره
- اسکن تیروئید، به منظور تشخیص نوع گرمی یا سردی ندول تیروئید
- آسپیراسیون سوزنی (بیوپسی)، برای نمونه‌گیری از بافت ندول و انجام آزمایش‌های دقیق‌تر در آزمایشگاه
- آزمایش خون، برای بررسی میزان هورمون‌های تیروئید و هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)
روش‌های درمان ندول‌های تیروئید
روش درمان ندول‌های تیروئید، بستگی به نوع و علت آن دارد. که شامل:
دارو درمانی و انتظار: اگر ندول تیروئید خوش خیم باشد، پزشک متخصص هر چند ماه یکبار، بیمار را از نزدیک تحت معاینه بالینی قرار داده و انجام مجدد سونوگرافی را توصیه می‌کند. اگر ندول تیروئید منجر به کاهش تولید هورمون و کم‌کاری تیروئید گردد، بیمار برای تنظیم هورمون‌های تیروئید باید دارو مصرف کند.
عمل جراحی: اگر پزشک مربوطه سرطان تیروئید را تشخیص دهد، انجام عمل جراحی برای از بین بردن بافت سرطانی توصیه می‌کند. همچنین، در صورت بروز هر یک از موارد زیر نیز عمل جراحی پیشنهاد می‌گردد:
- ندول بسیار بزرگ و در حال رشد است.
- در اسکن تیروئید وجود یک کیست پیچیده نشان داده می‌شود.
- علائم فشار بر راه‌های تنفسی و اختلال در بلعیدن وجود دارد.
برای آنکه بدانید تیروئیدکتومی چیست و چه زمانی انجام می‌شود؟ روی لینک آن کلیک کنید.
اگر می‌خواهید در رابطه با خدمات ارائه شده در مطب دکتر احمد فنایی مطالعه کنید، روی لینک آن کلیک کنید. همچنین می‌توانید برای مشاوره با ما در تماس باشید.
