بیماری گریوز چیست؟
گریوز یکی بیماری خودایمنی است. بیماری گریوز شایع‌ترین دلیلی است که باعث تولید بیش از حد هورمون تیروئید در بدن می‌گردد. این بیماری به‌افتخار پزشکی که در ابتدا این بیماری را در سال ۱۸۳۵ کشف کرد، نام‌گذاری شده است. گریوز یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن به دلایلی خود را غیرطبیعی می‌شناسد و علیه خود آنتی بادی تولید میکند. در بیماری گریوز، این آنتی بادی علیه غده تیروئید تولید میشود. امروزه، بیماری گریوز را می‌توان با یک آزمایش خون تشخیص داد. برای درمان این بیماری روش‌های مختلفی وجود دارند. این روش‌ها شامل مدیریت پزشکی با داروهای ضد تیروئید، درمان با ید رادیواکتیو و همچنین جراحی تیروئید میشود. ارزیابی جامع و مراقبت شخصی در مدیریت و درمان این بیماری ضروری است.
حقایقی در مورد بیماری گریوز
- شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید در ایالات متحده است.
- یک وضعیت خود ایمنی است.
- با تشخیص ایمونوگلوبولین محرک تیروئید (TSIB) تشخیص داده میشود.
- در این بیماری به نظر می‌رسد TSI توانایی اتصال به گیرنده هورمون محرک تیروئید (TSH) را دارد و درنتیجه باعث پرکاری تیروئید میشود.
- زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- به نظر می‌رسد برخی از عوامل بروز این بیماری ارثی است.
علائم بیماری گریوز چیست؟
در اوایل دوره بیماری گریوز، ممکن است علائم آن مشابه سایر بیماری‌ها باشد. این علائم ممکن است تشخیص را به تأخیر بیاندازد یا گمراه کننده باشد.
علائم شایع بیماری گریوز عبارتند از:
- کاهش وزن بی‌دلیل، حتی اگر اشتها خوب باشد.
- عدم تحمل گرما یا تعریق بیش از حد
- اضطراب، رعشه، بی قراری
- مشکل در خواب شب
- عصبی بودن
- ضربان قلب سریع یا نامنظم، تپش قلب یا درد قفسه سینه
- مشکل در تنفس یا تنگی نفس
- گواتر یا توده تیروئید
- چشم‌های برآمده و برجسته
- تاری دید، دوبینی
- ضعف عضلانی
- تغییر در دوره‌های قاعدگی
- افزایش دفعات اجابت مزاج
علائم و نشانه‌های فیزیکی بیماری گریوز چیست؟
اگر بیماری گریوز درمان و تشخیص داده نشده باشد، ممکن است منجر به گواتر تیروئید شود. این علامت توسط متخصص غدد تشخیص داده میشود. بیماری گریوز باعث بزرگ شدن غده تیروئید میشود که گواتر تیروتوکسیک منتشر نامیده میشود. که ممکن است علائم زیر را ایجاد کند:
- مشکل در بلع
- فشار
- تغییر در صدا
- لطافت
- تنگی نفس
- تغییر در دید
- تغییرات در چشم (به نام اپتالموپاتی گریوز)
- علائم خفیف در چشم
- قرمزی
- خشکی
- پارگی مفرط
- علائم چشمی شدید
- تاری دید
- محدودیت حرکت چشم که منجر به دوبینی میشود.
- بیرون‌زدگی چشم‌ها از حدقه
- تغییرات پوستی
- ضخیم شدن پوست ساق پا (به نام میکسدم پرتیبیال)
- ضایعات پوستی لکه‌دار و قرمز
بیماری گریوز چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص بیماری گریوز باید ابتدا معاینه فیزیکی انجام شود. پزشک باید شرح حال کامل پزشکی بیمار را مورد بررسی قرار دهد. سپس بیمار باید تحت انجام آزمایش‌های دیگری قرار بگیرد. از جمله دیگر مواردی که به تشخیص این بیماری کمک میکند عبارتند از:
- سونوگرافی
- آزمایش‌های خون
- TSH
- T3 و T4
- تیروگلوبولین
- آنتی‌بادی تیروگلوبولین (این کار برای این است که به ما اطلاع می‌دهد که آیا یک بیماری التهابی زمینه‌ای تیروئید وجود دارد یا خیر)
- ایمونوگلوبولین محرک تیروئید
- آنتی‌بادی پراکسیداز تیروئید
- لارنگوسکوپی (نگاه کردن به جعبه صدا)
- سونوگرافی با امکان هدایت سوزن ظریف (FNA)
- جذب و اسکن ید رادیواکتیو
اگر این ظن وجود داشته باشد که بیمار ممکن است به بیماری گریوز مبتلا باشد، متخصص باید حتما از سابقه پزشکی کامل شما مطلع شود. از بیمار سؤالاتی در مورد عوامل خطر احتمالی، علائم و هرگونه مشکل یا نگرانی سلامتی پرسیده میشود. اگر فردی در خانواده بیماری گریوز یا سایر اختلالات خود ایمنی را داشته است، حتما باید به پزشک اطلاع داده شود. این‌ها عوامل مهمی هستند.
پزشک فرد را معاینه میکند تا اطلاعات بیشتری در مورد علائم احتمالی گواتر تیروئید و سایر مشکلات سلامتی به دست آورد. در طول معاینه، پزشک به اندازه و استحکام تیروئید و هر غده لنفاوی بزرگ‌شده در گردن توجه ویژه‌ای خواهد داشت. معاینه حنجره بخشی از معاینه فیزیکی است که توسط جراح انجام میشود، حتی اگر تغییری در صدای فرد ایجاد نشده باشد. پزشک از یک میکروسکوپ با نور کوچک برای مشاهده حنجره استفاده میکند. این عمل برای بررسی عملکرد طبیعی تارهای صوتی انجام میشود و مشخص میکند تارهای صوتی چگونه کار می‌کنند. وجود مشکل در تارهای صوتی و فلج بودن آن‌ها، نگرانی از وجود سرطان تیروئید را تشدید میکند.
همچنین در صورت داشتن هرگونه علائم و مشکل در بینایی ممکن است نیاز به معاینه چشم توسط چشم پزشک متخصص باشد.
تشخیص قطعی بیماری گریوز چگونه انجام میشود؟
آزمایش خون
تشخیص بیماری گریوز با آزمایش خون و بررسی سطح هورمون محرک تیروئید (TSH)، سطح T4 آزاد و سطح T3 آزاد انجام میشود. در بیشتر موارد با بیماری گریوز، سطح TSH کاملاً پایین خواهد بود که با شرایط پرکاری تیروئید سازگار است. در این وضعیت غده هیپوفیز که TSH ترشح میکند و بافت تیروئید را برای تولید هورمون تیروئید تحریک میکند، سعی در کاهش تولید هورمون تیروئید دارد. اما این مکانیسم در کنترل پرکاری تیروئید ناکام است.
تشخیص قطعی بیماری گریوز با تشخیص آنتی بادی ایمونوگلوبولین محرک تیروئید (TSI) انجام میشود. این آنتی‌بادی باعث ایجاد عوارض بیماری گریوز مثل علائم چشم و پوست میشود.
آزمایش خون برای آنتی‌بادی‌های پراکسیداز تیروئید (TPO) نیز به تشخیص بیماری گریوز کمک میکند. تشخیص این آنتی بادی در خون نیز، احتمال وجود وضعیت خودایمنی در غده تیروئید را تشدید میکند. وجود این آنتی‌بادی‌ها در خون، نشان می‌دهد که سیستم ایمنی به غده تیروئید حمله میکند. با این‌حال، تقریباً ۵-۱۰٪ از افراد سالم برای TPO بدون وجود این آنتی بادی‌ها دارای بیماری گریوز هستند. بنابراین این آزمایش‌ها به تنهایی عامل قطعی تشخیص این بیماری نیستند.
سونوگرافی
سونوگرافی برای دیدن غده تیروئید و غدد لنفاوی گردن استفاده میشود. در بیماری گریوز، غده تیروئید بزرگ شده و پخش شده دیده میشود. همچنین رگ‌های خونی برجسته هستند. سونوگرافی فرد را در معرض هیچ تابشی قرار نمی‌دهد. در سونوگرافی تیروئید از امواج صوتی برای نگاه کردن به ساختارهای مهم گردن در زیرپوست استفاده میشود.
بیوپسی تیروئید
بیوپسی سوزنی تنها در صورتی انجام میشود که توده‌ای در گواتر تیروئید وجود داشته باشد که مشکوک به بدخیمی باشد.
FNA یا بیوپسی سوزنی، به‌طورکلی بر روی تمام گره‌های تیروئیدی که بزرگ هستند انجام میشود. این گره‌ها از حدود ۱ سانتی‌متر (حدود ۱/۲ اینچ) یا بزرگ‌تر هستند. اگر باید تحت جراحی تیروئید برای بیماری گریوز قرار بگیرید، بیوپسی از یک ندول لزوماً تفاوتی ایجاد نمی‌کند.
برای تشخیص بیماری گریوز اسکن ید رادیواکتیو چه چیزی را نشان می‌دهد؟
اگر آزمایش‌های خون نیز نشان می‌دهد که سطح هورمون تیروئید بیش از حد بالا است (پرکاری تیروئید)، این زمانی است که اسکن ید رادیویی انجام میشود. در این موارد، هورمون محرک تیروئید (TSH) بسیار پایین و ایمونوگلوبولین محرک تیروئید بسیار بالا خواهد بود.
در طول اسکن تیروئید، مقدار کمی ید رادیواکتیو در یک قرص به بیمار داده میشود و از یک دوربین تصویربرداری مخصوص برای تعیین میزان ید توسط غده تیروئید استفاده میشود. در این وضعیت اینکه آیا تیروئید ید را در سراسر غده تیروئید جذب میکند یا خیر بررسی میشود. جذب زیاد ید توسط غده تیروئید نشان‌دهنده بیماری گریوز یا پرکاری تیروئید است. اگر ندول تیروئید نسبت به بقیه غده تیروئید جذب ید کمتری داشته باشد، آن ندول تیروئید را “ندول سرد” می‌نامند. در بیماران مبتلا به گواتر چند ندولار، غالباً چندین ندول تیروئید، کیستیک و پر از مایع هستند. انتظار می‌رود این نواحی کیستیک تیروئید چند ندولار نسبت به بقیه غده ید کمتری مصرف کنند و «سرد» به نظر برسند.
ندول‌های گرم تقریباً همیشه غیر سرطانی هستند. درمان ترجیحی ندول‌های گرم اغلب جراحی است. زیرا یک درمان واضح، ایمن و ۱۰۰٪ مؤثر برای پرکاری تیروئید است.
برای بیماری گریوز سی‌تی‌اسکن یا ام آر آی چه زمانی درخواست میشود؟
اگر علائمی از چشمان خود دارید، پزشک ممکن است برای تعیین تأثیر بیماری گریوز بر چشم، ماهیچه‌های چشم، چربی مداری و ساختارهای اطراف، سی تی اسکن یا ام آر آی را تجویز کند. مجموعه‌ای جامع از تمام معاینه فیزیکی و آزمایش‌های برای تشخیص بیماری گریوز استفاده میشود.
برای اطلاع از علائم بیماری گریوز در کودکان روی لینک آن کلیک کنید.
اگر می‌خواهید در رابطه با خدمات ارائه شده در مطب دکتر احمد فنایی، جراح تیروئید و پاراتیروئید مطالعه کنید، روی لینک آن کلیک کنید. همچنین می‌توانید برای مشاوره با ما در تماس باشید.
