تیروئید چیست؟
تیروئید، یک غده کوچک پروانه‌ای شکل است که در قسمت تحتانی جلوی گردن و پشت تارهای صوتی قرار دارد و از دو قسمت راست و چپ تشکیل شده است. این غده، نقش مهمی در بسیاری از عملکردهای بدن از قبیل تنظیم میزان متابولیسم بدن، کنترل و حفظ عضلات، سلامت استخوان‌ها، عملکرد قلب و دستگاه گوارش ایفا می‌کند. این غده هورمون تیروئید را ترشح می‌کند که در کنترل سوخت و ساز بدن مؤثر است. اما متاسفانه در برخی شرایط که در ادامه ذکر می‌کنیم، برداشتن غده تیروئید توسط جراحی تیروئيد توصیه می‌شود. عمل تیروئید در صورتی که توسط جراح تیروئید متخصص انجام گردد،خطری نداشته و فرد می‌تواند به زندگی طبیعی خود ادامه دهد.
جراحی تیروئيد چیست؟
بیمارانی که دچار پرکاری تیروئید، ندول‌های تیروئید، گواتر ساده، گواتر مولتی ندولر و بدخیمی‌های تیروئید هستند، در صورت لزوم جهت انجام جراحی به فوق تخصص غدد ارجاع داده می‌شوند. جراحی تیروئید یا تیروئیدکتومی به خصوص در بدخیمی‌های تیروئید مؤثر است. خوشبختانه برخلاف تومورهای بدخیم در دیگر نقاط بدن، شایع‌ترین نوع تومور بدخیم تیروئید که کانسر پاپیلری است در صورت تشخیص به موقع و انجام جراحی دقیق، کاملاً درمان می‌شود و بیمار می‌تواند به زندگی طبیعی خود ادامه دهد.
در ادامه به بررسی علل و انواع جراحی تیروئید و سایر مسائل مرتبط با آن می‌پردازیم.
علت جراحی تیروئيد چیست؟
تیروئیدکتومی یا جراحی تیروئيد در شرایط گوناگونی توسط جراح تیروئید توصیه می‌گردد. معمولا بیماران در این شرایط از این جراحی بیشتر از عوارض آن سود می‌برند. از جمله علت‌های تیروئیدکتومی عبارتند از:
وجود ندول یا تومور تیروئید:
شایع‌ترین علت جراحی و برداشتن غده تیروئید وجود ندول‌ها یا تورمورها در غده تیروئید است. بیشتر ندول‌ها خوش‌خیم و بدون خطرند، اما برخی از آن‌ها سرطانی یا پیش سرطانی هستند. تشخیص نوع ندول‌ها به وسیله‌ی بیوپسی و نمونه برداری امکان پذیر است.در صورت افزایش سایز و اندازه‌ی ندول‌های خوش‌خیم، مشکلاتی در بلع، تنفس و تغییراتی در تن صدا ایجاد می‌گردد که با توجه به این شرایط، بهتر است غده تیروئید برداشته شود. جراحی ندول تیروئید نیز زمانی که پزشک توصیه می‌کند باید انجام گردد.
با مشاهده علائم سرطان تیروئید برای تشخیص سرطان تیروئید حتما باید به پزشک مراجعه کرد. همچنین جراحی سرطان تیروئید از جمله علت‌های شایعی است که باید هنگامی‌که بیوپسی تیروئید سرطان را تائید می‌کند و… انجام گردد.
پرکاری تیروئید:
افزایش هورمون تیروئید، پرکاری تیروئید نامیده می‌شود که منجر به بروز علایمی مانند تپش قلب، لرزش دست‌ها، بیرون زدگی چشم‌ها و افزایش اشتها و اضطراب می‌گردد. کاهش ترشح هورمون تیروئید نیز باعث کاهش اشتها، کاهش فعالیت بیمار، بی‌حوصلگی و اِدم پاها می‌گردد.
جراحی تیروئید، در صورت ابتلا به اختلال پرکاری تیروئید (تولید بیش از حد هورمون تیروئید) نیز صورت می‌پذیرد. این اختلال غالباً به علت یک بیماری خود ایمن به نام گریوز به وجود می‌آید.
گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید:
یکی دیگر از دلایل جراحی تیروئيد، تورم یا بزرگ شدن غده تیروئید است که به آن بیماری گواتر می‌گویند. این اختلال با ایجاد انسداد در گلو، مشکلات زیادی در خوردن، آشامیدن، صحبت کردن و تنفس به وجود می‌آورد.
هاشیموتو:
در صورتی که بیمار دچار بیماری هاشیموتو مزمن باشد، تیروئیدکتومی می‌تواند بسیار مفید باشد. جراحی تیروئید هاشیموتو نیز در برخی شرایط مانند وجود التهابات شدید، وجود ندول تیروئید و… توصیه می‌شود.
انواع جراحی تیروئید
انواع مختلفی از جراحی تیروئيد وجود دارد. رایج‌ترین آن‌ها لوبکتومی، تیروئیدکتومی ساب توتال و تیروئیدکتومی توتال است. متخصصان جراحی با توجه به نوع بیماری و میزان درگیری غده تیروئید به هر کدام از اختلالات، یکی از انواع جراحی تیروئید را جهت پیشگیری و درمان به کار می‌برند.
لوبکتومی: زمانی‌که گره، التهاب، تومور و تورم فقط نیمی از غده تیروئید (یک لوب تیروئید) را تحت تاثیر قرار دهد، جراح فقط یکی از دو لوب غده تیروئید را خارج می‌کند.
تیروئیدکتومی ساب توتال: در این نوع عمل جراحی، بخشی از بافت غده تیروئید که دو لوب تیروئید را به هم متصل می‌کند، برداشته می‌شود.
تیروئیدکتومی کل: در این روش جراحی، کل غده تیروئید برداشته می‌شود. این عمل زمانی مناسب است که گره‌ها، تورم، التهاب و سرطان روی کل غده تیروئید تاثیر بگذارند.
روش جراحی غده تیروئید
جراحی برداشتن غده تیروئید، تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و بیمار طی عمل، دردی را احساس نخواهد کرد. در این عمل، جراح با ایجاد برشی کوچک در گردن ( با رعایت احتیاط و اجتناب از آسیب به تارهای صوتی) جراحی را آغاز می‌کند. عمل جراحی برداشتن غده تیروئید، حدوداً ۲ ساعت زمان لازم دارد. بیمار پس از به هوش آمدن در همان روز یا روز بعد از بیمارستان مرخص می‌گردد .
عوارض و خطرات عمل تیروئید
غالباً پزشکان پس از عمل و برداشتن غده تیروئید، جهت جایگزین کردن هورمون‌های تیروئید، داروها و قرص‌های هورمونی را تجویز می‌کنند. اگر جراحی توسط یک پزشک باتجربه و ماهر انجام شود، عوارض جراحی تیروئید جدی در پی نخواهد داشت. اما با این وجود تمام عمل‌های جراحی عوارض خاص خود را دارند، که عمل جراحی غده تیروئید از این قاعده مستثنا نیست. عوارض ناشی از عمل برداشتن تیروئید عبارتند از:
- عفونت
- خونریزی پس از عمل
- آسیب دیدن تارهای صوتی و حنجره
- آسیب دیدن غده پاراتیروئید
- نیاز به مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید (قرص لووتیروکسین)
لازم به ذکر است عمل جراحی تیروئيد توسط دکتر فنایی به کمک دستگاه عصب سنج برای حفظ عصب صوتی انجام می‌شود.
در صورتی که جراح تیروئید انتخابی شما خبره و مجرب باشد، عوارض این عمل جراحی به حداقل می‌سد. در نتیجه انتخاب بهترین جراح تیروئید بسیار تاثیر گذار است.
بیشتر بخوانید:
۱۴ سوال مهم بعد از جراحی تیروئید با پاسخ!
طول عمر بعد از جراحی تیروئيد
به طور کلی عدم وجود تیروئید به خودی خود منجر به کاهش طول عمر بیمار نمی شود. بیماران می‌توانند با درمان مناسب عمر طبیعی داشته باشند. . اگر عمل تیروئید توسط یک پزشک مجرب انجام گردد، عوارض جراحی بسیار کم خواهد بود. در این صورت تقریباً همه افراد به سرعت و بدون مشکل بهبود می یابند.
مراقبت های قبل از عمل برداشتن تیروئید
- جراح خود را از داروهایی که مصرف می‌کنید، مطلع سازید.
- در صورت داشتن حساسیت دارویی و یا سابقه هر نوع بیماری در خانواده، پزشک جراح و متخصص بیهوشی را در جریان قرار دهید.
- وضعیت تیروئید شما باید نرمال باشد. در صورت پر کاری تیروئید لازم است ابتدا تحت درمان قرار بگیرید تا شرایط انجام جراحی برای شما فراهم گردد.
- حداقل یک هفته قبل از جراحی، مصرف آسپرین را متوقف کنید.
- بیمارانی که تحت درمان داروهای فشار خون و ایندرال هستند، لازم است مصرف داروی خود را تا صبح روز عمل ادامه دهند.
- کشیدن سیگار را به حداقل برسانید.
- قبل از مراجعه، دوش بگیرید و موهای گردن و صورت را بتراشید.
- در تاریخ تعیین شده، جهت بستری شدن به پذیرش بیمارستان مراجعه کنید.
- عمل جراحی بسته به شرایط بیمار، همان روز یا روز بعد از بستری انجام می‌شود.
- قبل از رفتن به اتاق عمل، کلیه زیور آلات، وسایل فلزی و تزئینی را از خود جدا کنید.
روز انجام جراحی
در روز عمل، علایم حیاتی شامل نبض، فشار خون، تعداد تنفس و دمای بدن شما ثبت خواهد شد. در روز جراحی نمی‌توانید از راه دهان غذا بخورید و در صورت لزوم مایع وریدی برای شما تجویز می‌شود.
مراقبت‌های بعد از جراحی تیروئید
با بررسی وضعیت عمومی شما، طبق دستور پزشک می‌توانید نوشیدن مایعات و رژیم غذایی معمولی را شروع کنید.
نکات بعد از عمل
در صورت بروز علایم زیر، سریعاً پرستار بخش را مطلع کنید.
- احساس تنگی نفس و خفگی در ساعات اولیه پس از عمل
- بروز کرختی دور لب و گِزگِز شدن انگشتان
احساس کمی درد در ناحیه جراحی شده امری طبیعی است. شما باید بتوانید به راحتی نفس بکشید، سرفه کنید، حرکت داشته باشید و غذا بخورید.
- نکات بعد از ترخیص
- معمولاً ۳-۱ روز بعد از جراحی مرخص خواهید شد. در صورت نیاز به گواهی پزشکی، آن را قبل از ترخیص و از پزشک معالج مطالبه کنید.
- یک هفته بعد از عمل می‌توانید به کار خود بازگردید.
- هنگام ترخیص برای شما نسخه‌ای تجویز می‌شود که طبق نظر جراح شامل مسکن، آنتی‌بیوتیک و گاهی هورمون است.
- هنگام ترخیص، از زمان و مکان ویزیت توسط جراح خود، اطلاعات لازم را کسب نمایید.
- یک هفته بعد از عمل، به جراح خود مراجعه نمایید.
- برای ادامه درمان لازم است نتیجه پاتولوژی نمونه تیروئید شما، توسط پزشک جراح و متخصص غدد داخلی مورد بررسی قرار گیرد.
بیشتر بخوانید: