ید یک ماده شیمیایی محلول آب و یکی از مواد معدنی مهم و ضروری برای حفظ سلامت بدن انسان است. کمبود ید در بدن می‌تواند باعث بروز عوارضی برای شخص گردد. این ماده معدنی، در برخی از مواد غذایی و نمک یددار وجود دارد و همچنین، به عنوان مکمل دارویی مصرف می‌شود که می‌تواند کمبود ید در بدن و عوارض ناشی از آن را بهبود بخشد.
نیاز بدن به ید
یکی از دلایل اهمیت ید برای بدن انسان، کمک به رشد و پیشرفت مغز است. همچنین، برای حفظ عملکرد صحیح غده‌ی تیروئید، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا غده تیروئید، جهت تولید هورمون‌های تیروئیدی از ید استفاده می‌کند. هورمون‌های تیروئید، متابولیسم و سایر عملکردهای مهم بدن را کنترل می‌کنند. لازم به توضیح است که بدن انسان به طور طبیعی ماده معدنی ید را تولید نمی‌کند، بنابراین، تنها راه دریافت این ماده معدنی رعایت رژیم غذایی و مصرف مواد غذایی غنی از ید است. مواد غذایی یددار عبارتند از:
- ماهی
- تخم مرغ
- آجیل و خشکبار
- گوشت
- غلات
- محصولات لبنی
- جلبک دریایی
- نمک یددار
علائم و نشانه‌های کمبود ید در بدن
علائم کمبود ید در بدن بسیار شبیه به علائم کم‌کاری تیروئید است. بر اساس تحقیقات و مطاالعات صورت گرفته در سال ۲۰۱۷، حدود یک سوم از جمعیت جهان (۲ میلیارد نفر) از کمبود این ماده معدنی رنج می‌برند. با توجه به اهمیت بسزای ید در بدن، در ادامه با ۱۰ علامت و نشانه‌ی کمبود ید آشنا خواهید شد.
- افزایش وزن
افزایش وزن، یکی از شایع‌ترین علائم کمبود ید در بدن است. هنگامی‌که فرد متابولیسم سالمی دارد، به اندازه کافی کالری جهت تامین انرژی مورد نیاز بدن می‌سوزاند. کم‌کاری تیروئید، منجر به کاهش متابولیسم بدن بیمار می‌گردد. زمانی که متابولیسم کاهش می‌یابد کالری در بدن به صورت چربی ذخیره و باعث افزایش وزن می‌شود. لازم به یادآوری و توضیح است که افزایش وزن همیشه نشانه کمبود ید نیست. افزایش وزن تنها یکی از علائم کمبود ید محسوب می‌گردد. ممکن است علت افزایش وزن، پرخوری و عدم تحرک کافی باشد.
- احساس خستگی و ضعف
خستگی و ضعف یکی از علائم مهم و شایع کمبود ید در بدن است. تحقیقات نشان می‌دهد که تقریباً ۸۰ درصد از افرادی که مبتلا به کم‌کاری تیروئید هستند، احساس خستگی و ضعف را تجربه می‌کنند. کم‌کاری تیروئید، سرعت سوخت و ساز (متابولیسم) بدن فرد را کاهش می‌دهد. این افراد، کالری کمتری برای تولید انرژی می‌سوزانند. انرژی کمتر به معنی کاهش قدرت و توانایی ماهیچه‌های بدن است. در نتیجه، بیمار احساس ضعف و خستگی می‌کند.
- ریزش مو
هورمون‌های تیروئید، نقش مهمی در رشد و کنترل فولیکول‌های مو ایفا می‌کنند. هنگامی‌که سطح هورمون تیروئید پایین بیاید (کم‌کاری تیروئید)، بازسازی و تولید فولیکول‌های مو متوقف می‌گردد. به مرور زمان، عدم تولید مجدد فولیکول‌های مو، باعث ریزش مو می‌شود. به همین دلیل، افراد مبتلا به کمبود ید نیز ممکن است دچار ریزش مو گردند.
- پوست خشک
داشتن پوست خشک و پوسته پوسته، یکی از علائم کم‌کاری تیروئید و کمبود ید است. از آنجایی که هورمون‌های تیروئید به سلول‌های پوست در بازسازی و تجدید قوا کمک می‌کنند، کمبود این هورمون‌ها منجر به ایجاد سلول های مرده و خشکی پوست می‌گردد.
- احساس سرما
همان‌طور که گفتیم، غده تیروئید برای تولید هورمون‌های مورد نیاز بدن از ماده معدنی ید بهره می‌گیرد، کمبود آن منجر به کاهش سطح هورمون‌های تیروئید می‌گردد. با توجه به اینکه هورمون‌های تیروئید، متابولیسم بدن را کنترل می‌کنند، سطح پایین هورمون‌ها باعث کاهش متابولیسم و سوخت و ساز می‌شود. کندی متابولیسم به کاهش تولید انرژی و گرما در بدن منتهی می‌گردد، که در نتیجه، افرادی که مبتلا به کم‌کاری تیروئید و کمبود ید هستند، نسبت به سایرین احساس سرمای بیشتری را تجربه می‌کنند.
- کاهش ضربان قلب
یکی از نشانه‌های احتمالی کمبود ید در بدن، کاهش ضربان قلب است. هنگامی‌که ضربان قلب کند می‌شود، فرد احساس سرگیجه و ضعف دارد.
- اختلال در یادگیری و حافظه
هورمون‌های تیروئید برای رشد سلول‌های مغز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. کمبود ید می‌تواند باعث کاهش این هورمون‌ها شده که در نتیجه، اختلال در حافظه و یادگیری آموزش‌های جدید را به دنبال دارد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داد که هیپوکامپ در افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند، نسبت به سایر افراد کوچکتر است. هیپوکامپ بخشی از مغز است که در حافظه تاثیر بسزایی دارد.
- عوارض بارداری
کمبود ید می‌تواند منجر به اختلالات و مشکلاتی در دوران بارداری برای جنین در حال رشد و مادر گردد. زنان باردار نسبت به سایرین، بیشتر در معرض کمبود ید قرار دارند. زیرا، آنان علاوه بر تامین نیاز روزانه خود، باید نیازهای کودک در حال رشد را نیز فراهم کنند. از عوارض کمبود ید در مادران باردار می‌توان به کم‌کاری تیروئید، گواتر، ضعف، خستگی و احساس سرما اشاره کرد. همچنین، کمبود ید، مانع از رشد جسمی و مغزی در نوزادان می‌گردد.
- اختلال در قاعدگی
بی‌نظمی و خونریزی شدید در دوران قاعدگی می‌تواند یکی از علائم کمبود ید در بدن باشد. اختلال در قاعدگی، همانند اکثر علائم کمبود ید با کاهش سطح هورمون‌های تیروئید در ارتباط است.
- تورم در گردن
شایع‌ترین و مهم‌ترین نشانه‌ی کمبود ید، تورم و برآمدگی در قسمت جلوی گردن است که به آن بیماری گواتر نیز می‌گویند. در این بیماری، غده تیروئید به طور غیرطبیعی بزرگ می‌شود. با افزایش سطح TSH در خون، غده تیروئید از ید جهت تولید هورمون‌های تیروئید استفاده می‌کند. هنگامی‌که ید در بدن به اندازه کافی وجود ندارد، غده تیروئید برای جبران این کمبود تلاش مضاعف می کند، این امر منجر به رشد و تکثیر غیرطبیعی سلول‌های تیروئید می‌گردد که در نهایت فرد مبتلا به بیماری گواتر می‌شود.
چگونه کم کاری تیروئید در بارداری را کنترل کنیم؟ برای پاسخ روی لینک آن کلیک کنید.
همچنین اگر می‌خواهید در رابطه با خدمات ارائه شده در مطب دکتر احمد فنایی مطالعه کنید، روی لینک آن کلیک کنید.
می‌توانید برای مشاوره با ما در تماس باشید.
