TSH چیست؟
TSH، مخفف هورمون تحریک کننده تیروئید است. آزمایش TSH، میزان این هورمون را در خون اندازه‌گیری و نشان می‌دهد. هورمون TSH توسط غده هیپوفیز در مغز تولید می‌گردد و وظیفه‌ی آن، هشدار به غده تیروئید، جهت تولید هورمون‌های مورد نیاز بدن است. تیروئید، غده کوچک و پروانه‌ای شکل است که در قسمت جلوی گردن قرار دارد. عملکرد درست این غده در بدن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. غده تیروئید سه نوع هورمون اصلی که شامل تریودوتیرونین (T3)، تیروکسین (T4) و کلسی تونین می‌شود را تولید می‌کند. تیروئید با آزاد کردن این سه هورمون، عملکردهای مختلف بدن از جمله متابولیسم و رشد را کنترل می‌کند. به طور کلی آزمایش TSH برای تعین موارد زیر انجام می‌شود:
- تعیین علت اصلی سطح غیرطبیعی هورمون تیروئید
- غربالگری و تشخیص غده تیروئید کم‌کار یا پرکار
- تشخیص میزان عملکرد صحیح غده تیروئید
اندازه نرمال TSH
رنج نرمال TSH در خون باید بین ۰.۴ تا ۴.۰ میلی‌گرم واحد بین المللی در لیتر قرار داشته باشد. این میزان در افرادی که تحت درمان اختلالات تیروئید قرار دارند، بین ۰.۵ تا ۳.۳ میلی‌گرم است. اندازه و سطح غیرطبیعی TSH شامل موارد زیر می‌شود:
- مقدار بالاتر از حد طبیعی TSH، معمولاً نشان دهنده‌ی کم‌کاری تیروئید است. هنگامی‌که تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند، غده هیپوفیز با ترشح TSH سعی در تحریک غده تیروئید برای تولید هورمون‌های مورد نیاز بدن دارد.
- مقدار پایین‌تر از محدوده طبیعی TSH بدان معنا است که غده تیروئید پرکار یا بیش فعال شده است. با افزایش بیش از حد تولید هورمون‌های تیروئید، غده هیپوفیز TSH کمتری را آزاد می‌کند.
شایان ذکر است، با توجه به نتایج آزمایش ممکن است، پزشک جهت تایید و تشخیص نهایی، آزمایش‌های بیشتری را انجام دهد.
علل اندازه‌گیری هورمون تحریک کننده تیروئید یا TSH
هنگامی‌که فردی با هر یک از علائم اختلال تیروئید به پزشک مراجعه کند در ابتدا توسط پزشک متخصص، جهت بررسی میزان سطح نرمال یا غیرنرمال (بالا یا پایین) TSHدر خون به آزمایشگاه ارجاع داده می‌شود. به طور کلی، اختلالات تیروئید تحت دو عنوان کم‌کاری و پرکاری تیروئید طبقه بندی می‌شوند.
کم‌کاری تیروئید
شرایطی است که در آن غده تیروئید، هورمون‌های بسیار کمی را تولید می‌کند و این موضوع منجر به کاهش میزان متابولیسم در بدن می‌گردد. از علائم کم‌کاری تیروئید، می‌توان به خستگی، ضعف و مشکل در تمرکز اشاره کرد. شایع‌ترین دلایل کم‌کاری تیروئید عبارتند از:
- بیماری هاشیموتو
- تیروئیدیت (التهاب تیروئید)
- تیروئیدیت پس از زایمان
- کمبود ید در بدن
پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید، اختلالی است که در آن غده تیروئید هورمون‌های زیادی را تولید می‌کند که منجر به افزایش غیرطبیعی متابولیسم می گردد. علائم پرکاری تیروئید شامل افزایش اشتها، اضطراب و اختلال در خواب می‌شود. شایع‌ترین علل پرکاری تیروئید عبارتند از:
- بیماری گریوز
- تیروئیدیت (در مدت کوتاهی پرکاری تیروئید و سپس منجر به کم‌کاری تیروئید می گردد)
- افزایش بیش از حد ید
- ندول‌های تیروئید
میزان نرمال TSH در افراد و شرایط مختلف
دامنه طبیعی TSH بستگی به جنس، سن و شرایط پزشکی افراد دارد که می‌تواند اندازه‌ی آن بسیار متفاوت باشد.
جنسیت: به طور کلی، زنان بیشتر از مردان دچار اختلال در عملکرد تیروئید هستند. علاوه بر این، خطر بروز اختلالات تیروئید در دوران بارداری و یائسگی افزایش می‌یابد.
سن: با گذشت زمان و افزایش سن، سطح TSH در خون افزایش می‌یابد.
بارداری: سطح TSH در زنان باردار پایین‌تر از افراد دیگر است. به طور طبیعی، هورمون‌های بارداری سطح برخی از هورمون‌های تیروئید را در خون افزایش می‌دهند. این موضوع برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین ضروری است. در نتیجه، سطح TSH در خون کاهش می‌یابد. در زنان باردار دامنه‌ی پایین TSH در بارداری بین ۰.۱ تا ۰.۲ میلی‌گرم در لیتر و دامنه‌ی بالا TSH بین ۰.۵ تا ۱.۰ میلی‌گرم در نظر گرفته می‌شود. پزشکان سطح TSH را در طول بارداری به طور مداوم کنترل می‌کنند. سطح غیرطبیعی TSH (بالا یا پایین)، خطر سقط جنین را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، عوارض بارداری که شامل موراد زیر می‌شود را نیز به دنبال دارد:
- پره اکلامپسی
- تولد زودرس
- وزن کم هنگام تواد
- نارسایی قلب
کودکان و خردسالان: سطح TSH در بدو تولد، در بالاترین حد خود قرار دارد و با بزرگ‌تر شدن کودک به تدریج کاهش پیدا می‌کند.
چه افرادی باید آزمایش تیروئید بدهند؟ روی لینک آن کلیک کنید.
همچنین اگر می‌خواهید در رابطه با خدمات ارائه شده در مطب دکتر احمد فنایی مطالعه کنید، روی لینک آن کلیک کنید.
می‌توانید برای مشاوره با ما در تماس باشید.
