تنگی نفس و تیروئید
کم کاری تیروئید می‌تواند باعث تنگی نفس شود. کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی می‌تواند تأثیرات منفی بسیاری بر روی سیستم تنفسی داشته باشد و به عوارضی مانند تنگی نفس، خفگی (خفه شدن)، آسم و مشکلات تنفسی دیگر منجر شود. هورمون‌های تیروئید نقش مهمی در حفظ عملکرد مناسب مرکز تنفسی در مغز شما دارند که سرعت و عمق تنفس را کنترل می‌کند. هنگامی‌که سطح هورمون تیروئید پایین است، مرکز تنفسی شما ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد و منجر به کاهش میل به نفس کشیدن و احساس تنگی نفس شود.
علائم تنگی نفس ناشی از کم کاری تیروئید کدامند؟
برخی از علائم تنگی نفس ناشی از کم کاری تیروئید عبارت‌اند از:
- تنفس سخت یا دشوار حتی در حالت استراحت
- احساس کمبود هوا در هنگام فعالیت‌های روزمره و تنگی نفس بعد از ورزش
- نفس نفس زدن
- تنفس سریع
- نیاز به نشستن به‌جای دراز کشیدن برای تنفس راحت‌تر
- تنفس سخت
- سفتی در قفسه سینه
- تنفس سریع و کم‌عمق
- احساس خفگی
- تپش قلب
- خس‌خس سینه
- سرگیجه
- سرفه کردن
- خمیازه مکرر برای گرفتن هوا
علت اصلی تنگی نفس، تورم و ورم ماهیچه‌ها و بافت‌های نرم اطراف گلو و تنگ شدن مجاری تنفسی است.
کم کاری تیروئید چگونه باعث تنگی نفس می‌شود؟
هورمون تیروئید توسط غده تیروئید ترشح می‌شود و نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارد. کم‌کاری تیروئید باعث کاهش ترشح این هورمون می‌شود. کاهش هورمون تیروئید باعث کند شدن متابولیسم و کاهش مصرف اکسیژن در بدن می‌شود. همچنین بافت های بدن ازجمله عضلات تنفسی دچار ضعف و خستگی می‌شوند. کم‌کاری تیروئید همچنین باعث تجمع مایعات در بافت‌ها و تورم آن‌ها می‌شود. این تورم در ناحیه گلو و مجاری تنفسی فوقانی باعث تنگ شدن راه‌های هوایی و مشکل در تنفس می‌شود. علاوه بر تورم، ضعف عضلات بین دنده‌ای و دیافراگم نیز در اثر کم‌کاری تیروئید باعث کاهش عملکرد تنفسی و ظرفیت ریوی می‌شود. درنتیجه فرد دچار احساس کمبود هوا، تنگی نفس، تنفس سخت و سریع می‌شود. این علائم می‌تواند در حال استراحت یا هنگام فعالیت بروز کند.
ارتباط بین تیروئید کم کار و تنگی نفس
عوامل مرتبط با کم کاری تیروئید که منجر به تنگی نفس می‌شوند به شرح زیر هستند:
کبد چرب
افراد با هیپوتیروئیدی ممکن است سطح کلسترول خون بالایی داشته باشند و کبد چرب تا حدودی در این افراد شایع است. کبد چرب می‌تواند به تولید اضافی چربی در بدن منجر شود که به نوبه خود می‌تواند منجر به تنگی نفس و مشکلات تنفسی شود.
قلب و عروق
هیپوتیروئیدی می‌تواند سبب کاهش ضربان قلب شود و از پمپاژ مؤثر خون به اعضای مختلف بدن جلوگیری کند. این وضعیت به تضعیف عضله قلب، کاهش ظرفیت قلبی و افزایش خطر ایجاد فشارخون بالا (هایپرتانسیون) و شکست قلب مزمن یا سندرم قلب شکسته یا کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو شود. سندرم قلب شکسته علائمی شبیه به حمله قلبی دارد که همگی می‌توانند تنگی نفس را تشدید کنند.
بیشتر بخوانید:
آیا کم کاری تیروئید باعث مشکلات قلبی می‌شود؟
متابولیسم و وزن
هیپوتیروئیدی معمولاً با کاهش متابولیسم بدن همراه است. این به معنای کمتر شدن توانایی بدن در سوزاندن چربی و انرژی است. به‌طورمعمول افزایش وزن در افراد با هیپوتیروئیدی مشاهده می‌شود. افزایش وزن می‌تواند تنگی نفس را تشدید کند، زیرا بار اضافی بر روی سیستم تنفسی نیز تأثیر دارد.
آپنه شبانه (انسداد راه‌های هوایی در شب):
انسداد راه‌های هوایی در شب، که به‌عنوان آپنه شبانه شناخته می‌شود، می‌تواند در افراد با هیپوتیروئیدی شایع‌تر باشد. این مشکل به تنگی نفس شدید در طی خواب منجر می‌شود و می‌تواند به مشکلات تنفسی خفیف تا شدید منجر شود.
همه این عوامل باعث می‌شوند که افراد با تیروئید کم کار، در مواجهه با تمرین یا فعالیت‌های روزمره بیشتر دچار تنگی نفس شوند. اگر شما به هر نحوی نگران تنگی نفس خود هستید بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
نحوه درمان نفس تنگی ناشی از تیروئید
همان‌طور که سطح هورمون تیروئید شما عادی شود، مرکز تنفسی در مغز شما می‌تواند عملکرد مطلوب‌تری داشته باشد و تنفس را بهبود بخشد. رفع ضعف عضلانی و سایر علائم مرتبط با کم کاری تیروئید نیز می‌تواند به عملکرد بهتر تنفس کمک کند.
درمان کم‌کاری تیروئید با داروهای جایگزین هورمون تیروئید مانند لووتیروکسین می‌تواند به بهبود تنگی نفس کمک کند. البته استفاده از داروهای تنفسی و فیزیوتراپی نیز در بهبود علائم تنگی نفس مؤثر است. به‌طورکلی برای درمان تنگی نفس ناشی از کم کاری تیروئید، روش‌های زیر پیشنهاد می‌شود:
- ابتدا مطمئن شوید که از محرک‌هایی که ممکن است تنگی نفس شما را تشدید کنند، مانند دود، مواد آلرژی‌زا یا فعالیت بدنی شدید اجتناب کنید. سپس در وضعیت آرام قرار بگیرید، وضعیتی که به شما امکان می‌دهد راحت‌تر نفس بکشید، مانند نشستن عمودی و تکیه دادن.
- مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید مانند لووتیروکسین برای جبران کمبود هورمون و درمان کم‌کاری تیروئید. این درمان اصلی، باعث بهبود علائم تنگی نفس می‌شود.
- استفاده از داروهایی مانند برونکودیلاتورها و کورتیکواستروئیدهای استنشاقی برای گشاد کردن مجاری تنفسی و تسهیل تنفس
- انجام مرتب تمرینات تنفسی و فیزیوتراپی قفسه سینه برای تقویت عضلات تنفسی
- استفاده از دستگاه‌های تنفسی مانند CPAP در صورت وجود اختلالات خواب مرتبط با تنگی نفس
- کاهش وزن در صورت اضافه وزن، چراکه وزن زیاد می‌تواند فشار بیشتری بر قفسه سینه وارد کند.
- درمان بیماری‌های همراه مانند آسم یا آپنه انسدادی خواب که می‌توانند تنگی نفس را تشدید کنند.
- درمان‌های جراحی مانند تراکئوستومی در موارد شدید تنگی نفس
بنابراین با ترکیب درمان دارویی، فیزیوتراپی تنفسی، کاهش وزن و درمان بیماری‌های همراه می‌توان به بهبود قابل‌توجه علائم تنگی نفس در افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید کمک کرد.
دکتر سید احمد فنایی جراح تیروئید و پاراتیروئید و عضو فعال انجمن جراحان تیروئید آمریکا (ATA) هستند. برای تعیین وقت و مشاوره می‌توانید با ما در تماس باشید.
