نوسان سطح هورمون‌های تیروئید
افرادی که مبتلا به اختلالات تیروئیدی هستند، ممکن است گاهی نوساناتی را در سطح هورمون‌های تیروئید خود تجربه کنند. در مجموع، نوسانات هورمون‌ها با پیشرفت بیماری تیروئید، بیشتر می‌شود. سایر عوامل مانند تغییرات هورمونی و تغییرات دارویی نیز می‌توانند سطح هورمون‌های تیروئید را تغییر دهند. در ادامه علل نوسان هورمون های تیروئید را بررسی می‌کنیم.
تغییر روند بیماری
بیماری تیروئید می‌تواند با گذشت زمان به دلیل روند طبیعی بیماری یا تغییرات مهمی که در اثر درمان ایجاد می‌شود، نظیر برداشتن غده تیروئید، پیشرفت کند یا ثابت بماند، در نتیجه باعث نوسان هورمون های تیروئید می‌شود.
تیروئیدیت هاشیموتو
تیروئیدیت هاشیموتو، اغلب طی ۱۰ سال اول بیماری پیشرفت می‌کند. پس از تشخیص قطعی و شروع درمان، آنتی بادی‌های تیروئید ممکن است با قدرت بیشتری به غده تیروئید حمله کنند و منجر به کاهش ظرفیت تولید هورمون‌های تیروئید شوند و هورمون‌های تیروئید کمتر و کمتر می‌شوند. بنابراین، حتی اگر همان دوز درمانی را ادامه دهید، باز هم سطح هورمون تیروکسین (T4) و تری یدوتیرنین (T3) کاهش می‌یابد و در نتیجه منجر به افزایش هورمون تحریک کننده‌ی تیروئید (TSH) می‌گردد. در این شرایط فرد بیمار، ممکن است علی رغم دریافت و پیگیری درمان با علائم کم کاری تیروئید، مانند خستگی، افزایش وزن و افسردگی درگیر باشد.
بیماری گریوز
بیماری گریوز نیز می‌تواند در چند سال اول پس از تشخیص پیشرفت کند. در بسیاری از موارد، حتی زمانی که فرد در حال مصرف دوز مناسبی از دارو است، ممکن است سطح T4 و T3 همچنان روند افزایشی داشته باشند. در این وضعیت TSH کاهش می‌یابد و علائم پرکاری تیروئید نظیر عدم توانایی در تمرکز، بی‌خوابی و کاهش وزن احساس می‌شود. در بعضی از موارد نیز عکس این موضوع اتفاق می‌افتد، یعنی فردی پس از ماه‌ها و سال‌ها مصرف داروهای ضد تیروئید که شرایط بیماریش بهبود یافته، ممکن است سطح هورمون‌های T4 و T3 در غده تیروئیدش کاهش یابد و علائم کم کاری تیروئید را تجربه کند.
تیروئیدیت بعد از بارداری
برخی از زنان بعد از بارداری به تیروئیدیت مبتلا می‌شوند. معمولاً این بیماری بعد از زایمان به طور خود به خود برطرف می‌شود و هورمون‌های تیروئید و هورمون تحریک کننده تیروئید به حالت قبل از بارداری باز می‌گردد. بارداری به دلایل زیادی بر هورمون‌های تیروئید تاثیر می‌گذارد و باعث نوسان در هورمون های تیروئيد می‌شود. اگر قبل از بارداری دچار بیماری تیروئید باشید، تغییرات در سطح هورمون‌ها شدیدتر می‌شود.
تغییر دادن دارو و جایگزین کردن داروی جدید
اگر داروی قبلی با داروی جدیدی جایگزین گردد، ممکن است هورمون‌های تیروئید به نسخه و داروی جدید، واکنش نشان بدهند و نوسانات هورمونی را تجربه کنید. حتی تغییر مارک و برند تجاری داروها نیز منجر به نوسانات هورمونی در فرد می‌گردد. با توجه به شرایط بیمار این تغییرات می‌تواند افزایش یا کاهش T4 ،T3 یا TSH و علائم مربوط به کم کاری یا پرکاری تیروئید را در پی داشته باشند.
زمان و چگونگی مصرف داروها
بهترین زمان مصرف داروهای تیروئید، به‌صورت روزانه و با معده خالی است. زیرا غذای داخل معده جذب دارو را به تاخیر می اندازد و با تغییر تعادل اسید معده بر میزان هورمون‌های تیروئید اثر می‌گذارد. داروی تیروئید را باید صبح ناشتا یک ساعت قبل از صبحانه و نوشیدن چای و قهوه یا هنگام خواب سه ساعت بعد از آخرین وعده غذایی مصرف کنید.
همچنین، اطمینان حاصل کنید که حداقل بین سه تا چهار ساعت بین مصرف داروی تیروئید و مصرف مواد غذایی یا مکمل‌های حاوی فیبر، کلسیم و آهن فاصله باشد. زیرا این مواد مانع جذب کامل دارو می‌شوند.
مصرف همزمان داروی تیروئید با سایر داروها و گیاهان
برخی از مکمل‌ها و داروهای گیاهی می‌توانند بر روی سطح هورمون تیروئید تاثیر بگذارند یا مانع جذب دارو یا باعث افزایش جذب شوند. داروهایی که بر سطح تیروئید تاثیر دارند، شامل داروهای خاص کاهش دهنده کلسترول، کورتیکواستروئیدها و هورمون رشد هستند. برخی از گیاهان دارویی نیز اثر داروهای تیروئید را خنثی می‌کنند. بهتر است قبل از مصرف هر نوع داروی گیاهی و شیمیایی با پزشک معالج خود مشورت نماید.
تغییر فصل
سطح هورمون تیروئید و TSH در برخی از افراد همراه با فصل‌های سال تغییر می کنند. سطح TSH به طور طبیعی در ماه‌های سرد تا حدودی افزایش یافته و در ماه‌های گرم کاهش می‌یابد. برخی از پزشکان با تغییر دوز دارو این شرایط را مدیریت می‌کنند.
برای آنکه بدانید آیا ممکن است با وجود علائم مشکلات تیروئیدی، میزان TSH نرمال باشد؟ روی لینک درج شده کلیک کنید.
همچنین اگر می‌خواهید در رابطه با خدمات ارائه شده در مطب دکتر احمد فنایی مطالعه کنید، روی لینک آن کلیک کنید.
می‌توانید برای مشاوره با ما در تماس باشید.
