آزمایش تیروئید
اگر بیماری تیروئید دارید و تحت درمان هستید، آزمایش تیروئید یکی از مراحل لازم و ضروری است که باید انجام شود. تست هورمون‌های تیروئید مهم است که دقیق انجام گردد. موارد بسیاری وجود دارد که می‌تواند نتایج آزمایش را مختل کند. در قدم اول باید بدانید که چه فاکتورهایی ممکن است روی نتیجه آزمایش تأثیر بگذارد. اکثر افراد نسبت به این فاکتورها بی‌توجه هستند. افرادی که مبتلا به کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید هستند باید به صورت مداوم چکاپ تیروئید بدهند. در ادامه مطلب با مواردی که می‌توانند روی نتیجه آزمایش تیروئید تاثیر بگذارند آشنا می‌شویم.
چرا باید آزمایش تیروئید به طور منظم انجام شود؟
پزشک در صورت کم کاری تیروئید برای شما داروهایی تجویز می‌کند. این داروها جایگزین هورمون تیروئیدی می‌شود که بدن به اندازه کافی آن را تولید نمی‌کند. هدف از مصرف این دارو که یک هورمون مصنوعی است، حفظ عملکرد تیروئید در محدوده مورد نظر است. پزشک برای بررسی تاثیر مناسب داروها و تعیین اینکه آیا دوز دارو نیاز به تنظیم یا تغییر دارد، نیازمند نتیجه آزمایش خون منظم است. در این آزمایش خون، سطح TSH خون بررسی می‌گردد. نتایج ممکن است از آزمایشی به آزمایش دیگر متفاوت باشد. تغییرات جزئی در نتایج آزمایش، طبیعی است و جای نگرانی نیست. اما تغییرات قابل‌توجه باید بررسی گردد و می‌تواند نیاز به تغییر دوز را نشان دهد. همچنین برای درمان پرکاری تیروئید معمولا داروهای ضدتیروئید تجویز می‌گردد. برای بررسی میزان اثربخشی داروها نیاز است به طور منظم آزمایش تیروئید بدهید.
چه عواملی می‌تواند نتیجه آزمایش تیروئید را تغییر بدهد؟
همانطور که می‌دانید برای اثربخشی بیشتر داروهای تیروئید، توصیه‌هایی به بیماران قبل از شروع دارو، داده می‌شود. اما این حساسیت تنها برای مصرف داروها نیست! بلکه افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئید باید به نحوه انجام آزمایش تیروئید خود نیز دقت لازم را داشته باشند. زیرا عوامل زیر می‌توانند بر نتایج آزمایش تاثیر بگذارند. در نتیجه ممکن است درمان به خوبی که انتظار می‌رود، انجام نگردد. این فاکتورهای مهم عبارتند از:
انجام آزمایش در ساعات مختلف روز
سطح هورمون تیروئید در شب افزایش و در روز کاهش می‌یابد. ممکن است این تغییرات بسیار ناچیز باشد. اما برای نتیجه دقیق توصیه می‌گردد یک ساعت از طول شبانه روز را برای انجام آزمایش انتخاب کنید.
مراجعه به آزمایشگاه‌های مختلف
ممکن است نتایج از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد. آزمایشگاه‌های مختلف برای بررسی سطح هورمون های تیروئید از محدوده مرجع خود کمک می‌گیرند. بهتر است آزمایش‌های خود را در یک آزمایشگاه ثابت انجام بدهید.
تغییر برند داروی مصرفی
شرکت‌های مختلفی وجود دارد که دارو و هورمون تیروئید تولید می‌کنند و محصولات آن‌ها کمی با یکدیگر متفاوت است. بدن شما می‌تواند واکنش متفاوتی به برندهای مختلف نشان دهد. برای جلوگیری از نوسانات در سطح TSH، از مارکی که می‌دانید برای شما تاثیر بهتری دارد، استفاده کنید.
فراموشی مصرف دارو
برای اینکه درمان شما بهتر انجام شود مهم است که داروهای تیروئید خود را طبق تجویز پزشک مصرف کنید. داروی هورمونی تیروئید برای مدت طولانی در خون باقی می‌ماند. در نتیجه فراموشی مصرف دارو می‌تواند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد.
مصرف دوز اشتباه
فرض کنید قرار است ۷۰۰ میکروگرم در هفته (۱۰۰ میکروگرم در روز) مصرف کنید، اما دو قرص را فراموش کنید. درنهایت فقط ۵۰۰ میکروگرم دارو مصرف کرده‌اید. بدن به دوز کمتر دارو واکنش نشان خواهد داد. اگر بیش از حد هم دارو مصرف کنید دچار این واکنش خواهید شد. پزشکان می‌گویند مصرف حتی نصف قرص اضافی برای چند هفته می‌تواند بر سطح هورمون‌های تیروئید تأثیر بگذارد. در نتیجه داروهای خود را سر ساعت و دوز مناسب مصرف کنید.
مصرف نامنظم دارو
اگر شما یک روز قرص خود را با معده خالی می‌خورید و روز دیگر آن را با غذا میل می‌کنید می‌تواند بر عملکرد دارو تاثیر بگذارد. بهترین زمان از روز برای مصرف داروهای تیروئید زمانی است که صبح از خواب بیدار می‌شوید و می‌توانید آن را با معده خالی مصرف کنید. به این دلیل که غذا می‌تواند بر نحوه جذب هورمون تأثیر بگذارد. اما مهم‌ترین نکته این است که در مصرف دارو ثبات داشته باشید و منظم باشید. داروهای خود را در همان زمان و به همان شیوه هرروز مصرف کنید.
بارداری
هنگامی‌که باردار می‌شوید همچنان باید داروهای تیروئید خود را مصرف کنید. درواقع حتی ممکن است به دوز بیشتری از دارو نیاز بیشتری داشته باشید. زیرا هم شما و هم جنین به آن نیاز دارید. مانند بارداری، یائسگی نیز می‌تواند بر سطح هورمون شما تأثیر بگذارد. بعضی از بانوان در دوران یائسگی به داروهای تیروئید کمتری نیاز دارند. در نتیجه اگر در دوران بارداری باشید، نتیجه آزمایش تیروئید شما متفاوت خواهد شد.
مصرف داروهای دیگر همراه با داروهای تیروئید
مصرف برخی از داروها می‌توانند با جذب هورمون تیروئید تداخل ایجاد کنند. به‌عنوان مثال، شروع یا متوقف کردن داروهای ضدبارداری خوراکی می‌تواند تفاوتی در دوز هورمون تیروئید مورد نیاز بدن شما ایجاد کند. همچنین داروهایی که حاوی آهن یا کلسیم هستند می‌توانند برجذب آن تأثیر بگذارند. داروهای ضدافسردگی، داروهای کاهش‌دهنده کلسترول و کورتیکواستروئیدها نیز می‌توانند بر سطح تیروئید تأثیر بگذارند. گیاهان و مکمل‌های خاص نیز همین‌طور هستند. بنابراین اگر هر یک از این موارد را به رژیم روزانه خود اضافه کردید، به پزشک خود اطلاع دهید. این موارد می‌توانند باعث تغییر در نتیجه آزمایش تیروئید شما شوند. برای مثال مکمل‌های بیوتین می‌توانند سطوح TSH را به صورت کاذب، پایین نشان دهند. در نتیجه باید مصرف بیوتین را حداقل دو روز قبل از آزمایش تیروئید متوقف کنید.
بیماری
بیماری می‌تواند بر سیستم غدد درون‌ریز فشار وارد کند و باعث کاهش TSH خون گردد. بنابراین در صورت بیماری ممکن است تغییراتی در آزمایش تیروئید مشاهده کنید. در صورت بیماری به پزشک خود اطلاع بدهید.
تغییر رژیم غذایی
برخی غذاها مانند گردو، سویا و غذاهای سرشار از فیبر می‌توانند در جذب داروهای تیروئیدی اختلال ایجاد کنند. سبزی‌های چلیپایی مانند کلم بروکسل، گل‌کلم و کلم پیچ ممکن است در تولید هورمون تیروئید در افراد مبتلابه کمبود ید اختلال ایجاد کنند. پختن این سبزی‌ها و محدود کردن مصرف می‌تواند به کاهش تأثیر آن‌ها کمک کند. با پزشک خود در مورد رژیم غذایی خود و تأثیر آن بر سطح تیروئید خود صحبت کنید.
انجام آزمایش تیروئید
حتما این نکات را قبل از انجام آزمایش تیروئید مورد بررسی قرار دهید. ممکن است پزشک برای تنظیم دارو نیاز به نتایج آزمایش داشته باشد. پس از تعیین دوز دارو، باید هر شش تا هشت هفته یک‌بار آزمایش مجدد تیروئید بدهید. اگر یک یا دو سال از دوز ثابت استفاده کرده‌اید، آزمایش هر شش ماه تا یک سال مناسب است. در صورت بروز تغییرات در علائم با پزشک خود صحبت کنید. بسته به آنچه نتایج آزمایش شما نشان می‌دهد، ممکن است نیاز باشد که داروی شما تنظیم شود.
بیشتر بخوانید:
آزمایش تیروئید هرچند وقت یک بار باید انجام شود؟
اگر می‌خواهید در رابطه با خدمات ارائه شده در مطب دکتر احمد فنایی ، جراح تیروئید و پاراتیروئید و عضو انجمن جراحان آمریکا ATA مطالعه کنید، روی لینک آن کلیک کنید. همچنین می‌توانید برای مشاوره با ما در تماس باشید.
