بیماری هاشیموتو
تیروئید هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی را تولید می‌کند که به غده تیروئید آسیب می‌رسانند. پزشکان و محققان نمی‌دانند چه عواملی باعث حمله سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید می‌شود. برخی از دانشمندان معتقدند که ممکن است یک ویروس یا باکتری پاسخ سیستم ایمنی را تحرک کند. در حالی‌که برخی دیگر معتقدند که ممکن است یک نقص ژنتیکی وجود داشته باشد. در هر صورت ترکیبی از عوامل مانند وراثت، جنس و سن احتمال ابتلا به این اختلال را تعیین می‌نمایند.
التهاب ناشی از بیماری هاشیموتو به عنوان تیروئیدیت لنفوسیتیک مزمن شناخته می‌شود. اگر از افراد مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو آزمایش خون گرفته شود به طور معمول تعداد بیشتری آنتی بادی علیه پروتئین‌های خاص تیروئید از جمله تیروپراکسیداز و تیروگلوبولین را نشان می‌دهد. لنفونسیت‌های T که نوعی سلول درگیر در روند التهاب هستند، به غده تیروئید حمله می‌کنند و باعث التهاب بدون درد می‌شوند. در نهایت بدن برخی از افراد، هورمون تیروئید کمی تولید می‌کند و فرد به کم کاری تیروئید مبتلا شده و در برخی دیگر به هیج وجه دچار کم کاری تیروئید نمی‌شوند.
در هر حال بیماری هاشیموتو شایع‌ترین علت کم کاری تیروئید است. این بیماری در وهله اول زنان میانسال را درگیر می‌کند. با این وجود، تیروئید هاشیموتو می‌تواند در مردان و زنان در هر سنی و در کودکان نیز دیده شود.
علائم بیماری هاشیموتو
در ابتدای ابتلا به بیماری هاشیموتو ممکن است علائم یا نشانه‌‌ای از بیماری مشاهده نشود یا ممکن است تورمی در جلوی گردن (گواتر) ایجاد شود. بیماری هاشیموتو به طور معمول طی سال‌ها به آرامی پیشرفت کرده و باعث آسیب مزمن به تیروئید می‌گردد. این امر منجر به افت سطح هورمون تیروئید در خون خواهد شد. علائم و نشانه‌های بیماری هاشیموتو عمدتا علائم کم‌کاری تیروئید است که عبارتند از:
- خستگی و سستی
- افزایش حساسیت به سرما
- یبوست
- پوست رنگ پریده و خشک
- صورت پف کرده
- ناخن شکننده
- ریزش مو
- بزرگ شدن زبان
- افزایش وزن بدون دلیل
- درد ، حساسیت و سفتی عضلات
- درد و سفتی مفصل
- ضعف عضلانی
- خونریزی زیاد یا طولانی مدت قاعدگی
- افسردگی
- اختلال در یادآوری و حافظه
گزینه‌های درمان تیروئید هاشیموتو
تیروئید هاشیموتو نوعی بیماری خود ایمنی است و برای آن هیچ نوع درمان قطعی وجود ندارد. بازه زمانی روند بیماری خود ایمنی و ادامه التهاب قابل پیش‌بینی نیست. با این حال می‌توان از طریق روش‌های زیر تا حد بسیار زیادی از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد:
هورمون درمانی برای بیماری هاشیموتو با کم‌کاری تیروئید
اگر بیماری هاشیموتو باعث کاهش میزان هورمون تیروئید شود، بیمار به درمان جایگزین با هورمون تیروئید یا هورمون درمانی نیاز خواهد داشت. این روش درمان شامل استفاده روزمره از هورمون مصنوعی تیروئید تحت عنوان قرص لووتیروکسین می‌شود. لووتیروکسین مصنوعی با هورمون تیروکسینی که توسط غده تیروئید تولید می شود، برابر و یکسان است. این داروی خوراکی سطح هورمون تیروئید را به بازه طبیعی برمی‌گرداند و همه علائم کم‌کاری تیروئید برطرف می شوند.
نظارت بر مقدار مصرف لووتیروکسین
برای تعیین دوز مناسب لووتیرکسین در ابتدا پزشک سطح TSH را پس از شش تا هشت هفته درمان و بعد از تغییر هر دوز، مجدد بررسی می کند. پس از مشخص شدن دوز نرمال‌کننده، آزمایشات تیروئید هر ۱۲ ماه یک بار تکرار می‌شوند تا سطح TSH بررسی شده و در صورت نیاز، دوز مصرفی تغییر کند. شایان ذکر است که مقادیر بیش از حد هورمون تیروئید منجر به پوکی استخوان و یا خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. همچنین مصرف بیش از حد لووتیروکسین می‌تواند، باعث اختلالات ریتم قلب (آریتمی قلبی) شود. اگر قرص لووتیروکسین در محدوده دوز مناسب استفاده شود، هیچ نوع عوارض جانبی ایجاد نمی‌کند.
تغییر سبک زندگی برای درمان بیماری هاشیموتو بدون کم‌کاری تیروئید
بیماری هاشیموتو همیشه باعث کم کاری تیروئید نمی شود. اکثر افراد مبتلا به این بیماری، آنتی‌بادی پراکسیداز تیروئید (TPO) در خون خود دارند. در صورتی‌که سطح هورمون تیروئید (T4) و هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) نرمال و طبیعی است. در این حالت، درمان با هورمون تیروئید ضروری نیست. فقط باید هر ۳ تا ۶ ماه یکبار آزمایش خون انجام دهند تا وضعیت هورمون‌ها مورد ارزیابی قرار گیرد. اما مواردی وجود دارد که می‌توان با انجام آن‌ها شرایط خود ایمنی تیروئید را بهبود بخشید. این موارد عبارتند از:
- به حداقل رساندن یا حذف گلوتن از مواد غذایی
- پرهیز از مصرف یا قرار گرفتن در معرض نیکوتین و دخانیات
- مصرف روزانه ۱۰۰-۲۰۰ میکروگرم سلنیوم
- افزایش مصرف اسیدهای چرب امگا ۳
- نگهداشتن سطح نرمال ویتامین د (D)
- انجام تمرینات یوگا و فعالیت‌های ورزشی
- رعایت رژیم غذایی سالم و پرهیز از مواد غذایی فرآوری شده
- مدیریت استرس
برای آنکه بدانید تشخیص تیروئیدیت هاشیموتو چگونه انجام می‌شود؟ روی لینک درج شده کلیک کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با خدمات ارائه شده در مطب دکتر احمد فنایی ، روی لینک آن کلیک کنید.
همچنین می‌‌توانید برای مشاوره و تعیین وقت با ما در تماس باشید.
